Emaye, silisyuma kurşun oksit, boraks, soda, potasyum hidroksit ve renk için metal oksitlerin ilavesiyle elde edilen cama benzer yüzeye verilen isimdir. Günümüzde özellikle mutfak tencere gibi eşyaları, fırınlar ve metal malzemelerin kaplanmasında kullanılır. Emaye, tarihi araştırmalardan öğrenildiğine göre, M.Ö. 5. yüzyıla kadar inmektedir. Eski Yunan’da kuyumcular emayeyi renk tonunu ayarlamak için kullanırlardı. Olimpiya tapınağındaki Zeus heykeli, üzerinde emaye çiçekler olan bir perde ile süslenmişti.
Metal tabana konulan tellerle renk ayırma tekniği, Eski Yunan ve Roma’da sık kullanılan bir yöntemdi. M.S. 240’larda İngiltere’de metal yüzeyin çukurlaştırılması suretiyle renklendirme metodu ilk defa uygulandı. Bu yolla bronz ve altın heykellere, emaye ve çeşitli renk tonları ilave edildi. Dokuzuncu yüzyılda Bizans, emayenin yeni merkezi olmuşsa da pek az bir yeniliğin ortaya çıktığı tesbit edildi. On birinci yüzyılda ise emaye tekniği, batıya geri döndü. Almanya’daki Ren, Meuse nehirlerinin havzaları ve özellikle Köln şehrinde, emaye atölye merkezleri ortaya çıktı. On altıncı yüzyılda şahsi küçük eşyalar emaye edilmekteydi. Sanayinin gelişmesiyle el sanatlarında da mekanikleştirilmeye gidildi.
Günümüzde emaye, büyük bir sanayi hâline geldi. Çeşitli endüstri dallarında kullanılmaktadır. Türkiye’de emaye sanayii eski değildir. Esâsen emayeciliğin dünyada bir sanayi kolu hâline gelişi de eski değildir. Kitle çelik üretimine başlanıldığı 1900’lü yıllardan itibaren
emaye sanayii de gelişmeye başladı. Böylece paslanmaz çeliklerden önce normal karbonlu çeliklerin mutfak ve sıhhî tesisat malzemesi olarak kullanılması sağlandı. Ayrıca paslanmaya ve kararmaya maruz kalınacak yerlerde kullanılan demir malzemeler de emayeyle kaplandı.
Emaye, silisyuma kurşun oksit, boraks, soda, potasyum hidroksit ve renk için metal oksitlerin karıştırılmasıyla eritilir, pişirilir ve toz olarak öğütülür. Daha sonra bu toz süspansiyon haline getirilerek emaye olacak metal eşya bu banyoya daldırılıp çıkarılır. Bu sırada emaye maddesi, metal üzerine ince bir tabaka halinde yapışır. Bundan sonra emaye banyosuna daldırılmış genellikle saç parçalar, bir fırına sokularak üzerindeki tabaka eriyinceye kadar yaklaşık 900°C’ye kadar pişirilir. Bu işlemin sonucu, eriyen emaye maddesi, metal yüzeye yapışır. Emaye kaplanmış yüzey süsleme için kullanıldığı gibi koruyucu bir tabaka olarak da vazife görür.
Emaye renkleri, eritme sırasında renklerin birbirine karışmasını önlemek için ayrıca tatbik edilir. Bir teknikte renkler metal üzerinde tellerle ayrılır. Diğer birinde ise, renkler metal üzerinde yapılan çukurluklara konur. Daha sonra emaye işlemine geçilir. Bu iki metod beraberce de kullanılabilir. Değişik bir teknikte de renk tabaka tabaka tatbik edilir. Her tabakadan sonra pişirme işi tekrarlanır.
Metal tabana konulan tellerle renk ayırma tekniği, Eski Yunan ve Roma’da sık kullanılan bir yöntemdi. M.S. 240’larda İngiltere’de metal yüzeyin çukurlaştırılması suretiyle renklendirme metodu ilk defa uygulandı. Bu yolla bronz ve altın heykellere, emaye ve çeşitli renk tonları ilave edildi. Dokuzuncu yüzyılda Bizans, emayenin yeni merkezi olmuşsa da pek az bir yeniliğin ortaya çıktığı tesbit edildi. On birinci yüzyılda ise emaye tekniği, batıya geri döndü. Almanya’daki Ren, Meuse nehirlerinin havzaları ve özellikle Köln şehrinde, emaye atölye merkezleri ortaya çıktı. On altıncı yüzyılda şahsi küçük eşyalar emaye edilmekteydi. Sanayinin gelişmesiyle el sanatlarında da mekanikleştirilmeye gidildi.
Günümüzde emaye, büyük bir sanayi hâline geldi. Çeşitli endüstri dallarında kullanılmaktadır. Türkiye’de emaye sanayii eski değildir. Esâsen emayeciliğin dünyada bir sanayi kolu hâline gelişi de eski değildir. Kitle çelik üretimine başlanıldığı 1900’lü yıllardan itibaren
emaye sanayii de gelişmeye başladı. Böylece paslanmaz çeliklerden önce normal karbonlu çeliklerin mutfak ve sıhhî tesisat malzemesi olarak kullanılması sağlandı. Ayrıca paslanmaya ve kararmaya maruz kalınacak yerlerde kullanılan demir malzemeler de emayeyle kaplandı.
Emaye, silisyuma kurşun oksit, boraks, soda, potasyum hidroksit ve renk için metal oksitlerin karıştırılmasıyla eritilir, pişirilir ve toz olarak öğütülür. Daha sonra bu toz süspansiyon haline getirilerek emaye olacak metal eşya bu banyoya daldırılıp çıkarılır. Bu sırada emaye maddesi, metal üzerine ince bir tabaka halinde yapışır. Bundan sonra emaye banyosuna daldırılmış genellikle saç parçalar, bir fırına sokularak üzerindeki tabaka eriyinceye kadar yaklaşık 900°C’ye kadar pişirilir. Bu işlemin sonucu, eriyen emaye maddesi, metal yüzeye yapışır. Emaye kaplanmış yüzey süsleme için kullanıldığı gibi koruyucu bir tabaka olarak da vazife görür.
Emaye renkleri, eritme sırasında renklerin birbirine karışmasını önlemek için ayrıca tatbik edilir. Bir teknikte renkler metal üzerinde tellerle ayrılır. Diğer birinde ise, renkler metal üzerinde yapılan çukurluklara konur. Daha sonra emaye işlemine geçilir. Bu iki metod beraberce de kullanılabilir. Değişik bir teknikte de renk tabaka tabaka tatbik edilir. Her tabakadan sonra pişirme işi tekrarlanır.
